TRẢ KẾT QUẢ
ĐẶT LỊCH KHÁM

Cholesteatoma: “Kẻ Xâm Lấn” Thầm Lặng Trong Tai Giữa – Đừng Chủ Quan Với Chảy Mủ Tai Kéo Dài

15/09/2025

Cholesteatoma: “Kẻ Xâm Lấn” Thầm Lặng Trong Tai Giữa – Đừng Chủ Quan Với Chảy Mủ Tai Kéo Dài

Chia sẻ:

KHI NHỮNG TRIỆU CHỨNG TAI THÔNG THƯỜNG KHÔNG HỀ “THÔNG THƯỜNG”

Hầu hết chúng ta đều đã từng trải qua ít nhất một lần các vấn đề về tai như ù tai, nghe kém thoáng qua hay chảy dịch tai sau khi bị cảm cúm. Thông thường, những triệu chứng này sẽ thuyên giảm sau vài ngày điều trị. Tuy nhiên, nếu bạn hoặc người thân đang phải đối mặt với tình trạng chảy mủ tai kéo dài, có mùi hôi khó chịu, kèm theo nghe kém ngày càng tăng, thì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo của một bệnh lý tiềm ẩn nguy hiểm hơn nhiều so với một đợt viêm tai thông thường. Đó chính là Cholesteatoma.

Dù tên gọi có thể khiến nhiều người liên tưởng đến cholesterol trong máu, Cholesteatoma hoàn toàn không liên quan. Đây là một khối mô bệnh lý có khả năng ăn mòn và phá hủy cấu trúc xương trong tai giữa và xương chũm, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như điếc vĩnh viễn, liệt mặt, và thậm chí là các biến chứng nội sọ đe dọa tính mạng.

Tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Việt Healthcare, chúng tôi nhận thấy rằng nhận thức của cộng đồng về Cholesteatoma còn khá hạn chế, dẫn đến việc nhiều bệnh nhân đến khám ở giai đoạn muộn. Với mong muốn nâng cao kiến thức sức khỏe cho cộng đồng, bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện, chi tiết và dễ hiểu nhất về “kẻ xâm lấn thầm lặng” mang tên Cholesteatoma, được biên soạn và tham vấn bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng của chúng tôi.

1. CHOLESTEATOMA LÀ GÌ? HIỂU ĐÚNG BẢN CHẤT CỦA BỆNH

Để hiểu một cách đơn giản nhất, Cholesteatoma không phải là một khối u hay ung thư. Về bản chất, nó là một khối nang (cyst) có lớp vỏ được tạo bởi biểu mô keratin hóa (tế bào da) và bên trong chứa đầy các tế bào da chết bị bong tróc.

Bình thường, da ở ống tai ngoài có cơ chế tự làm sạch, các tế bào chết sẽ được đẩy dần ra ngoài. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó, các tế bào da này lại xuất hiện và phát triển bất thường ở những vị trí mà chúng không thuộc về – đó là trong khoang tai giữa (phía sau màng nhĩ) và xương chũm. Tại đây, chúng không có đường thoát ra ngoài, tiếp tục phát triển, tích tụ, tạo thành một khối lớn dần theo thời gian.

Điểm nguy hiểm nhất của Cholesteatoma nằm ở chính lớp vỏ của nó. Lớp vỏ này tiết ra các enzyme có khả năng ăn mòn xương. Khối cholesteatoma cứ lớn dần, xâm lấn và phá hủy mọi cấu trúc xương xung quanh nó, từ chuỗi xương con dẫn truyền âm thanh, các cấu trúc của tai trong, cho đến dây thần kinh mặt và cả vách xương ngăn cách tai với não bộ. Vì đặc tính phá hủy này, Cholesteatoma được ví như một “khối u lành tính nhưng có hành vi ác tính tại chỗ”.

2. PHÂN LOẠI CHOLESTEATOMA: BẨM SINH VÀ MẮC PHẢI

Dựa vào nguồn gốc hình thành, Cholesteatoma được chia làm hai loại chính:

a. Cholesteatoma Bẩm Sinh:

Đây là loại ít gặp hơn, hình thành do các tế bào biểu mô bị “mắc kẹt” lại trong tai giữa trong quá trình phát triển của thai nhi. Trẻ sinh ra đã có sẵn mầm mống của khối cholesteatoma phía sau một màng nhĩ hoàn toàn bình thường, không có tiền sử viêm tai hay thủng nhĩ.

  • Đặc điểm: Thường được phát hiện tình cờ ở trẻ nhỏ khi đi khám vì nghe kém một bên không rõ nguyên nhân. Khối cholesteatoma bẩm sinh thường có dạng một khối trắng, tròn, nằm sau màng nhĩ trong suốt.
  • Tiến triển: Vì không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, bệnh thường chỉ được phát hiện khi khối đã phát triển lớn, gây ra các biến chứng về thính lực.

b. Cholesteatoma Mắc Phải:

Đây là loại phổ biến nhất, hình thành trong quá trình sống do các bệnh lý của tai gây ra. Loại mắc phải lại được chia thành hai dưới nhóm:

  • Cholesteatoma Mắc Phải Nguyên Phát: Đây là cơ chế thường gặp nhất. Nó bắt nguồn từ sự rối loạn chức năng vòi nhĩ (vòi Eustachi) – ống thông nhỏ nối tai giữa với vòm mũi họng, có nhiệm vụ cân bằng áp suất.
    • Quá trình hình thành: Khi vòi nhĩ bị tắc nghẽn (do viêm mũi họng, viêm xoang, VA lớn ở trẻ em…), không khí không thể vào tai giữa để cân bằng áp suất. Dần dần, áp suất trong tai giữa trở nên âm so với bên ngoài. Áp suất âm này sẽ hút màng nhĩ, đặc biệt là vùng màng nhĩ yếu nhất (thượng nhĩ), kéo nó lõm vào bên trong, tạo thành một “túi co kéo”.
    • Da từ ống tai ngoài sẽ bị hút vào trong túi co kéo này. Các tế bào da chết trong túi không thể tự làm sạch và thoát ra ngoài được, chúng tích tụ lại, ngày càng nhiều, và cuối cùng hình thành nên khối Cholesteatoma.
  • Cholesteatoma Mắc Phải Thứ Phát: Loại này hình thành do biểu mô da từ ống tai ngoài bò qua một lỗ thủng có sẵn trên màng nhĩ để vào trong tai giữa.
    • Nguyên nhân: Thường xảy ra ở những bệnh nhân có tiền sử thủng màng nhĩ do viêm tai giữa mạn tính hoặc do chấn thương. Các tế bào da ở mép lỗ thủng thay vì bò vào trong để tự vá lại thì lại bò vào khoang tai giữa, tạo thành khối bệnh lý.

3. NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY BỆNH

Tóm lại, nguyên nhân cốt lõi dẫn đến Cholesteatoma mắc phải là sự hiện diện bất thường của biểu mô da trong tai giữa. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

  • Rối loạn chức năng vòi nhĩ: Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu, thường liên quan đến các bệnh lý viêm mũi xoang mạn tính, viêm mũi dị ứng, polyp mũi, hoặc VA phì đại ở trẻ em.
  • Viêm tai giữa mạn tính: Các đợt viêm tai tái đi tái lại gây tổn thương màng nhĩ, niêm mạc tai giữa và tạo điều kiện cho bệnh phát triển.
  • Tiền sử thủng màng nhĩ: Đặc biệt là các lỗ thủng ở rìa, tạo điều kiện cho da bò vào trong.
  • Tiền sử phẫu thuật tai: Một số phẫu thuật tai trước đó cũng có thể là yếu tố nguy cơ.
  • Các bất thường về cấu trúc giải phẫu: Hẹp ống tai, vòi nhĩ hẹp bẩm sinh…

4. NHẬN BIẾT SỚM CHOLESTEATOMA QUA CÁC DẤU HIỆU VÀ TRIỆU CHỨNG

Các triệu chứng của Cholesteatoma thường tiến triển âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với viêm tai giữa thông thường. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu “báo động đỏ” là vô cùng quan trọng.

  • Chảy mủ tai kéo dài (dấu hiệu phổ biến nhất):
    • Đây là triệu chứng gần như luôn có mặt. Mủ thường có màu trắng đục, vàng hoặc xanh, lợn cợn như bã đậu.
    • Đặc điểm quan trọng: Mủ có mùi rất hôi, thối, khác hẳn với dịch tai trong các bệnh viêm tai thông thường. Mùi hôi này là do sự phân hủy của các tế bào da chết và tình trạng nhiễm trùng, hoại tử xương.
    • Việc điều trị bằng thuốc nhỏ tai hoặc kháng sinh uống thường chỉ có tác dụng tạm thời, sau đó mủ tai sẽ tái phát.
  • Nghe kém ngày càng tăng:
    • Ban đầu, nghe kém ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể không nhận ra.
    • Theo thời gian, khi khối cholesteatoma lớn dần và phá hủy chuỗi xương con (búa, đe, bàn đạp), tình trạng nghe kém sẽ nặng hơn. Đây là kiểu nghe kém dẫn truyền.
  • Ù tai:
    • Người bệnh có thể nghe thấy tiếng ù ù, vo ve liên tục trong tai.
  • Đau tai hoặc đau đầu:
    • Đau tai thường không phải là triệu chứng điển hình ở giai đoạn sớm.
    • Khi xuất hiện đau tai âm ỉ hoặc đau sâu trong tai, đau nửa đầu, đó có thể là dấu hiệu khối cholesteatoma đã gây viêm nhiễm lan rộng hoặc có biến chứng.
  • Chóng mặt, mất thăng bằng:
    • Đây là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng, cho thấy khối cholesteatoma đã ăn mòn vào cấu trúc của tai trong (hệ thống tiền đình – ốc tai), nơi chịu trách nhiệm về thính giác và thăng bằng.
  • Yếu hoặc liệt cơ mặt:
    • Đây là biến chứng nặng. Dây thần kinh số VII, chi phối vận động cho các cơ mặt, có một đoạn chạy qua tai giữa. Khi cholesteatoma ăn mòn vào ống xương chứa dây thần kinh này, nó có thể gây liệt mặt cùng bên (méo miệng, mắt nhắm không kín).

5. MỨC ĐỘ NGUY HIỂM CỦA CHOLESTEATOMA: CÁC BIẾN CHỨNG KHÔN LƯỜNG

Sự chủ quan và trì hoãn điều trị Cholesteatoma có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề và vĩnh viễn.

  • Tại tai:
    • Điếc không hồi phục: Phá hủy hoàn toàn chuỗi xương con và lan vào tai trong gây điếc tiếp nhận vĩnh viễn.
    • Viêm mê nhĩ: Gây chóng mặt dữ dội, buồn nôn, và mất thính lực hoàn toàn.
  • Ngoài tai:
    • Liệt dây thần kinh mặt (Liệt mặt ngoại biên): Gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng (ăn uống, giao tiếp).
    • Áp-xe ngoài màng cứng, áp-xe dưới màng cứng: Mủ tụ lại giữa xương sọ và màng não.
    • Viêm màng não: Nhiễm trùng lan vào màng não, một biến chứng cực kỳ nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng thần kinh nặng nề.
    • Áp-xe não: Mủ hình thành trong nhu mô não, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.
    • Viêm tắc tĩnh mạch bên: Nhiễm trùng lan vào các tĩnh mạch lớn trong sọ.

6. QUY TRÌNH CHẨN ĐOÁN CHOLESTEATOMA TẠI VIỆT HEALTHCARE

Để chẩn đoán chính xác Cholesteatoma, cần sự kết hợp giữa kinh nghiệm của bác sĩ và sự hỗ trợ của các trang thiết bị hiện đại. Tại Việt Healthcare, quy trình chẩn đoán được thực hiện một cách bài bản:

a. Hỏi Bệnh Sử và Thăm Khám Lâm Sàng: Bác sĩ sẽ hỏi kỹ về các triệu chứng bạn gặp phải: thời gian chảy mủ tai, tính chất dịch, mức độ nghe kém, tiền sử viêm tai… Đây là bước quan trọng để định hướng chẩn đoán.

b. Nội Soi Tai Mũi Họng: Đây là bước không thể thiếu. Bác sĩ sẽ sử dụng hệ thống nội soi chuyên dụng với camera độ phân giải cao để quan sát chi tiết bên trong ống tai và màng nhĩ.

  • Hình ảnh nghi ngờ: Bác sĩ có thể phát hiện một lỗ thủng ở vùng thượng nhĩ, có các vảy trắng, lấp lánh như xà cừ (chất keratin) trong hòm nhĩ, hoặc một túi co kéo chứa đầy biểu mô.

c. Đo Thính Lực (Thính Lực Đồ): Bệnh nhân sẽ được đo sức nghe trong một buồng cách âm. Kết quả thính lực đồ sẽ giúp đánh giá chính xác mức độ nghe kém và xác định loại nghe kém (dẫn truyền, tiếp nhận hay hỗn hợp), từ đó tiên lượng khả năng phục hồi thính lực sau phẫu thuật.

d. Chẩn Đoán Hình Ảnh Công Nghệ Cao: Để xác định mức độ lan rộng của bệnh và sự phá hủy xương, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp chẩn đoán hình ảnh:

  • Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) xương thái dương: Đây là công cụ chẩn đoán hình ảnh quan trọng nhất, cho phép đánh giá chi tiết sự phá hủy của chuỗi xương con, các vách xương trong xương chũm, sự ăn mòn vào tai trong hay các cấu trúc lân cận. Phim CT là bản đồ không thể thiếu để bác sĩ lập kế hoạch phẫu thuật.
  • Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI có thể được chỉ định trong những trường hợp nghi ngờ có biến chứng nội sọ (áp-xe não, viêm màng não), giúp đánh giá các cấu trúc mô mềm tốt hơn.

 

7. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ CHOLESTEATOMA HIỆN NAY

 

Cần phải khẳng định rằng: Phẫu thuật là phương pháp điều trị duy nhất và triệt để cho Cholesteatoma. Các loại thuốc kháng sinh (uống hoặc nhỏ tai) chỉ có tác dụng kiểm soát tình trạng nhiễm trùng tạm thời, làm tai khô hơn trước mổ, chứ hoàn toàn không thể làm khối cholesteatoma biến mất hay ngừng phát triển.

Mục tiêu của phẫu thuật:

  1. Loại bỏ hoàn toàn bệnh tích: Lấy sạch toàn bộ khối cholesteatoma để ngăn ngừa tái phát và các biến chứng. Đây là mục tiêu quan trọng nhất.
  2. Tạo một cấu trúc tai khô ráo, an toàn: Phục hồi lại cấu trúc giải phẫu để tai không còn chảy mủ.
  3. Bảo tồn hoặc phục hồi thính lực (nếu có thể): Tái tạo lại màng nhĩ và chuỗi xương con để cải thiện sức nghe cho bệnh nhân.

Tùy vào mức độ lan rộng của bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn kỹ thuật phẫu thuật phù hợp, thường là các loại phẫu thuật tiệt căn xương chũm, có thể kết hợp với vá nhĩ và tái tạo chuỗi xương con.

Theo dõi sau phẫu thuật: Bệnh nhân sau mổ Cholesteatoma cần được theo dõi định kỳ trong nhiều năm để đảm bảo bệnh không tái phát.

8. LỜI KHUYÊN TỪ CHUYÊN GIA TAI MŨI HỌNG VIỆT HEALTHCARE

  • Đừng bao giờ xem thường tình trạng chảy mủ tai kéo dài, đặc biệt khi có mùi hôi. Hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng ngay lập tức.
  • Nếu bạn có tiền sử viêm tai giữa mạn tính hoặc thủng màng nhĩ, hãy đi khám định kỳ để kiểm tra tai.
  • Đối với trẻ em, cần điều trị dứt điểm các bệnh lý viêm mũi họng, viêm VA để đảm bảo chức năng vòi nhĩ được thông thoáng, phòng ngừa nguy cơ hình thành túi co kéo.
  • Chẩn đoán sớm và phẫu thuật kịp thời là chìa khóa để điều trị thành công Cholesteatoma, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và bảo tồn thính lực.

KẾT LUẬN

Cholesteatoma là một bệnh lý phức tạp và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát tốt nếu được phát hiện và can thiệp đúng cách. Hy vọng rằng qua bài viết chi tiết này, bạn đã có được những kiến thức cần thiết để nhận biết các dấu hiệu sớm của bệnh, từ đó có hành động đúng đắn để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu.

Tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Việt Healthcare, với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị chẩn đoán hiện đại, chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe, thăm khám và tư vấn những giải pháp phù hợp nhất cho các vấn đề sức khỏe của bạn.

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA QUỐC TẾ VIỆT HEALTHCARE

✨ “Sức khoẻ tốt là chìa khoá cho cuộc sống chất lượng. Đặt lịch chăm sóc sức khoẻ ngay hôm nay!”

🏥 Địa chỉ: 10 – 16 – 18 Lý Thường Kiệt, P. Diên Hồng, TP. Hồ Chí Minh

📞 Hotline: 0776 757 879 – 0795 787 879

📩 Email: viethealthcareclinic@gmail.com

KHI NHỮNG TRIỆU CHỨNG TAI THÔNG THƯỜNG KHÔNG HỀ “THÔNG THƯỜNG”

Hầu hết chúng ta đều đã từng trải qua ít nhất một lần các vấn đề về tai như ù tai, nghe kém thoáng qua hay chảy dịch tai sau khi bị cảm cúm. Thông thường, những triệu chứng này sẽ thuyên giảm sau vài ngày điều trị. Tuy nhiên, nếu bạn hoặc người thân đang phải đối mặt với tình trạng chảy mủ tai kéo dài, có mùi hôi khó chịu, kèm theo nghe kém ngày càng tăng, thì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo của một bệnh lý tiềm ẩn nguy hiểm hơn nhiều so với một đợt viêm tai thông thường. Đó chính là Cholesteatoma.

Dù tên gọi có thể khiến nhiều người liên tưởng đến cholesterol trong máu, Cholesteatoma hoàn toàn không liên quan. Đây là một khối mô bệnh lý có khả năng ăn mòn và phá hủy cấu trúc xương trong tai giữa và xương chũm, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như điếc vĩnh viễn, liệt mặt, và thậm chí là các biến chứng nội sọ đe dọa tính mạng.

Tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Việt Healthcare, chúng tôi nhận thấy rằng nhận thức của cộng đồng về Cholesteatoma còn khá hạn chế, dẫn đến việc nhiều bệnh nhân đến khám ở giai đoạn muộn. Với mong muốn nâng cao kiến thức sức khỏe cho cộng đồng, bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện, chi tiết và dễ hiểu nhất về “kẻ xâm lấn thầm lặng” mang tên Cholesteatoma, được biên soạn và tham vấn bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng của chúng tôi.

1. CHOLESTEATOMA LÀ GÌ? HIỂU ĐÚNG BẢN CHẤT CỦA BỆNH

Để hiểu một cách đơn giản nhất, Cholesteatoma không phải là một khối u hay ung thư. Về bản chất, nó là một khối nang (cyst) có lớp vỏ được tạo bởi biểu mô keratin hóa (tế bào da) và bên trong chứa đầy các tế bào da chết bị bong tróc.

Bình thường, da ở ống tai ngoài có cơ chế tự làm sạch, các tế bào chết sẽ được đẩy dần ra ngoài. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó, các tế bào da này lại xuất hiện và phát triển bất thường ở những vị trí mà chúng không thuộc về – đó là trong khoang tai giữa (phía sau màng nhĩ) và xương chũm. Tại đây, chúng không có đường thoát ra ngoài, tiếp tục phát triển, tích tụ, tạo thành một khối lớn dần theo thời gian.

Điểm nguy hiểm nhất của Cholesteatoma nằm ở chính lớp vỏ của nó. Lớp vỏ này tiết ra các enzyme có khả năng ăn mòn xương. Khối cholesteatoma cứ lớn dần, xâm lấn và phá hủy mọi cấu trúc xương xung quanh nó, từ chuỗi xương con dẫn truyền âm thanh, các cấu trúc của tai trong, cho đến dây thần kinh mặt và cả vách xương ngăn cách tai với não bộ. Vì đặc tính phá hủy này, Cholesteatoma được ví như một “khối u lành tính nhưng có hành vi ác tính tại chỗ”.

2. PHÂN LOẠI CHOLESTEATOMA: BẨM SINH VÀ MẮC PHẢI

Dựa vào nguồn gốc hình thành, Cholesteatoma được chia làm hai loại chính:

a. Cholesteatoma Bẩm Sinh:

Đây là loại ít gặp hơn, hình thành do các tế bào biểu mô bị “mắc kẹt” lại trong tai giữa trong quá trình phát triển của thai nhi. Trẻ sinh ra đã có sẵn mầm mống của khối cholesteatoma phía sau một màng nhĩ hoàn toàn bình thường, không có tiền sử viêm tai hay thủng nhĩ.

  • Đặc điểm: Thường được phát hiện tình cờ ở trẻ nhỏ khi đi khám vì nghe kém một bên không rõ nguyên nhân. Khối cholesteatoma bẩm sinh thường có dạng một khối trắng, tròn, nằm sau màng nhĩ trong suốt.
  • Tiến triển: Vì không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, bệnh thường chỉ được phát hiện khi khối đã phát triển lớn, gây ra các biến chứng về thính lực.

b. Cholesteatoma Mắc Phải:

Đây là loại phổ biến nhất, hình thành trong quá trình sống do các bệnh lý của tai gây ra. Loại mắc phải lại được chia thành hai dưới nhóm:

  • Cholesteatoma Mắc Phải Nguyên Phát: Đây là cơ chế thường gặp nhất. Nó bắt nguồn từ sự rối loạn chức năng vòi nhĩ (vòi Eustachi) – ống thông nhỏ nối tai giữa với vòm mũi họng, có nhiệm vụ cân bằng áp suất.
    • Quá trình hình thành: Khi vòi nhĩ bị tắc nghẽn (do viêm mũi họng, viêm xoang, VA lớn ở trẻ em…), không khí không thể vào tai giữa để cân bằng áp suất. Dần dần, áp suất trong tai giữa trở nên âm so với bên ngoài. Áp suất âm này sẽ hút màng nhĩ, đặc biệt là vùng màng nhĩ yếu nhất (thượng nhĩ), kéo nó lõm vào bên trong, tạo thành một “túi co kéo”.
    • Da từ ống tai ngoài sẽ bị hút vào trong túi co kéo này. Các tế bào da chết trong túi không thể tự làm sạch và thoát ra ngoài được, chúng tích tụ lại, ngày càng nhiều, và cuối cùng hình thành nên khối Cholesteatoma.
  • Cholesteatoma Mắc Phải Thứ Phát: Loại này hình thành do biểu mô da từ ống tai ngoài bò qua một lỗ thủng có sẵn trên màng nhĩ để vào trong tai giữa.
    • Nguyên nhân: Thường xảy ra ở những bệnh nhân có tiền sử thủng màng nhĩ do viêm tai giữa mạn tính hoặc do chấn thương. Các tế bào da ở mép lỗ thủng thay vì bò vào trong để tự vá lại thì lại bò vào khoang tai giữa, tạo thành khối bệnh lý.

3. NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY BỆNH

Tóm lại, nguyên nhân cốt lõi dẫn đến Cholesteatoma mắc phải là sự hiện diện bất thường của biểu mô da trong tai giữa. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

  • Rối loạn chức năng vòi nhĩ: Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu, thường liên quan đến các bệnh lý viêm mũi xoang mạn tính, viêm mũi dị ứng, polyp mũi, hoặc VA phì đại ở trẻ em.
  • Viêm tai giữa mạn tính: Các đợt viêm tai tái đi tái lại gây tổn thương màng nhĩ, niêm mạc tai giữa và tạo điều kiện cho bệnh phát triển.
  • Tiền sử thủng màng nhĩ: Đặc biệt là các lỗ thủng ở rìa, tạo điều kiện cho da bò vào trong.
  • Tiền sử phẫu thuật tai: Một số phẫu thuật tai trước đó cũng có thể là yếu tố nguy cơ.
  • Các bất thường về cấu trúc giải phẫu: Hẹp ống tai, vòi nhĩ hẹp bẩm sinh…

4. NHẬN BIẾT SỚM CHOLESTEATOMA QUA CÁC DẤU HIỆU VÀ TRIỆU CHỨNG

Các triệu chứng của Cholesteatoma thường tiến triển âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với viêm tai giữa thông thường. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu “báo động đỏ” là vô cùng quan trọng.

  • Chảy mủ tai kéo dài (dấu hiệu phổ biến nhất):
    • Đây là triệu chứng gần như luôn có mặt. Mủ thường có màu trắng đục, vàng hoặc xanh, lợn cợn như bã đậu.
    • Đặc điểm quan trọng: Mủ có mùi rất hôi, thối, khác hẳn với dịch tai trong các bệnh viêm tai thông thường. Mùi hôi này là do sự phân hủy của các tế bào da chết và tình trạng nhiễm trùng, hoại tử xương.
    • Việc điều trị bằng thuốc nhỏ tai hoặc kháng sinh uống thường chỉ có tác dụng tạm thời, sau đó mủ tai sẽ tái phát.
  • Nghe kém ngày càng tăng:
    • Ban đầu, nghe kém ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể không nhận ra.
    • Theo thời gian, khi khối cholesteatoma lớn dần và phá hủy chuỗi xương con (búa, đe, bàn đạp), tình trạng nghe kém sẽ nặng hơn. Đây là kiểu nghe kém dẫn truyền.
  • Ù tai:
    • Người bệnh có thể nghe thấy tiếng ù ù, vo ve liên tục trong tai.
  • Đau tai hoặc đau đầu:
    • Đau tai thường không phải là triệu chứng điển hình ở giai đoạn sớm.
    • Khi xuất hiện đau tai âm ỉ hoặc đau sâu trong tai, đau nửa đầu, đó có thể là dấu hiệu khối cholesteatoma đã gây viêm nhiễm lan rộng hoặc có biến chứng.
  • Chóng mặt, mất thăng bằng:
    • Đây là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng, cho thấy khối cholesteatoma đã ăn mòn vào cấu trúc của tai trong (hệ thống tiền đình – ốc tai), nơi chịu trách nhiệm về thính giác và thăng bằng.
  • Yếu hoặc liệt cơ mặt:
    • Đây là biến chứng nặng. Dây thần kinh số VII, chi phối vận động cho các cơ mặt, có một đoạn chạy qua tai giữa. Khi cholesteatoma ăn mòn vào ống xương chứa dây thần kinh này, nó có thể gây liệt mặt cùng bên (méo miệng, mắt nhắm không kín).

5. MỨC ĐỘ NGUY HIỂM CỦA CHOLESTEATOMA: CÁC BIẾN CHỨNG KHÔN LƯỜNG

Sự chủ quan và trì hoãn điều trị Cholesteatoma có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề và vĩnh viễn.

  • Tại tai:
    • Điếc không hồi phục: Phá hủy hoàn toàn chuỗi xương con và lan vào tai trong gây điếc tiếp nhận vĩnh viễn.
    • Viêm mê nhĩ: Gây chóng mặt dữ dội, buồn nôn, và mất thính lực hoàn toàn.
  • Ngoài tai:
    • Liệt dây thần kinh mặt (Liệt mặt ngoại biên): Gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng (ăn uống, giao tiếp).
    • Áp-xe ngoài màng cứng, áp-xe dưới màng cứng: Mủ tụ lại giữa xương sọ và màng não.
    • Viêm màng não: Nhiễm trùng lan vào màng não, một biến chứng cực kỳ nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng thần kinh nặng nề.
    • Áp-xe não: Mủ hình thành trong nhu mô não, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.
    • Viêm tắc tĩnh mạch bên: Nhiễm trùng lan vào các tĩnh mạch lớn trong sọ.

6. QUY TRÌNH CHẨN ĐOÁN CHOLESTEATOMA TẠI VIỆT HEALTHCARE

Để chẩn đoán chính xác Cholesteatoma, cần sự kết hợp giữa kinh nghiệm của bác sĩ và sự hỗ trợ của các trang thiết bị hiện đại. Tại Việt Healthcare, quy trình chẩn đoán được thực hiện một cách bài bản:

a. Hỏi Bệnh Sử và Thăm Khám Lâm Sàng: Bác sĩ sẽ hỏi kỹ về các triệu chứng bạn gặp phải: thời gian chảy mủ tai, tính chất dịch, mức độ nghe kém, tiền sử viêm tai… Đây là bước quan trọng để định hướng chẩn đoán.

b. Nội Soi Tai Mũi Họng: Đây là bước không thể thiếu. Bác sĩ sẽ sử dụng hệ thống nội soi chuyên dụng với camera độ phân giải cao để quan sát chi tiết bên trong ống tai và màng nhĩ.

  • Hình ảnh nghi ngờ: Bác sĩ có thể phát hiện một lỗ thủng ở vùng thượng nhĩ, có các vảy trắng, lấp lánh như xà cừ (chất keratin) trong hòm nhĩ, hoặc một túi co kéo chứa đầy biểu mô.

c. Đo Thính Lực (Thính Lực Đồ): Bệnh nhân sẽ được đo sức nghe trong một buồng cách âm. Kết quả thính lực đồ sẽ giúp đánh giá chính xác mức độ nghe kém và xác định loại nghe kém (dẫn truyền, tiếp nhận hay hỗn hợp), từ đó tiên lượng khả năng phục hồi thính lực sau phẫu thuật.

d. Chẩn Đoán Hình Ảnh Công Nghệ Cao: Để xác định mức độ lan rộng của bệnh và sự phá hủy xương, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp chẩn đoán hình ảnh:

  • Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) xương thái dương: Đây là công cụ chẩn đoán hình ảnh quan trọng nhất, cho phép đánh giá chi tiết sự phá hủy của chuỗi xương con, các vách xương trong xương chũm, sự ăn mòn vào tai trong hay các cấu trúc lân cận. Phim CT là bản đồ không thể thiếu để bác sĩ lập kế hoạch phẫu thuật.
  • Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI có thể được chỉ định trong những trường hợp nghi ngờ có biến chứng nội sọ (áp-xe não, viêm màng não), giúp đánh giá các cấu trúc mô mềm tốt hơn.

 

7. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ CHOLESTEATOMA HIỆN NAY

 

Cần phải khẳng định rằng: Phẫu thuật là phương pháp điều trị duy nhất và triệt để cho Cholesteatoma. Các loại thuốc kháng sinh (uống hoặc nhỏ tai) chỉ có tác dụng kiểm soát tình trạng nhiễm trùng tạm thời, làm tai khô hơn trước mổ, chứ hoàn toàn không thể làm khối cholesteatoma biến mất hay ngừng phát triển.

Mục tiêu của phẫu thuật:

  1. Loại bỏ hoàn toàn bệnh tích: Lấy sạch toàn bộ khối cholesteatoma để ngăn ngừa tái phát và các biến chứng. Đây là mục tiêu quan trọng nhất.
  2. Tạo một cấu trúc tai khô ráo, an toàn: Phục hồi lại cấu trúc giải phẫu để tai không còn chảy mủ.
  3. Bảo tồn hoặc phục hồi thính lực (nếu có thể): Tái tạo lại màng nhĩ và chuỗi xương con để cải thiện sức nghe cho bệnh nhân.

Tùy vào mức độ lan rộng của bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn kỹ thuật phẫu thuật phù hợp, thường là các loại phẫu thuật tiệt căn xương chũm, có thể kết hợp với vá nhĩ và tái tạo chuỗi xương con.

Theo dõi sau phẫu thuật: Bệnh nhân sau mổ Cholesteatoma cần được theo dõi định kỳ trong nhiều năm để đảm bảo bệnh không tái phát.

8. LỜI KHUYÊN TỪ CHUYÊN GIA TAI MŨI HỌNG VIỆT HEALTHCARE

  • Đừng bao giờ xem thường tình trạng chảy mủ tai kéo dài, đặc biệt khi có mùi hôi. Hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng ngay lập tức.
  • Nếu bạn có tiền sử viêm tai giữa mạn tính hoặc thủng màng nhĩ, hãy đi khám định kỳ để kiểm tra tai.
  • Đối với trẻ em, cần điều trị dứt điểm các bệnh lý viêm mũi họng, viêm VA để đảm bảo chức năng vòi nhĩ được thông thoáng, phòng ngừa nguy cơ hình thành túi co kéo.
  • Chẩn đoán sớm và phẫu thuật kịp thời là chìa khóa để điều trị thành công Cholesteatoma, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và bảo tồn thính lực.

KẾT LUẬN

Cholesteatoma là một bệnh lý phức tạp và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát tốt nếu được phát hiện và can thiệp đúng cách. Hy vọng rằng qua bài viết chi tiết này, bạn đã có được những kiến thức cần thiết để nhận biết các dấu hiệu sớm của bệnh, từ đó có hành động đúng đắn để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu.

Tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Việt Healthcare, với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị chẩn đoán hiện đại, chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe, thăm khám và tư vấn những giải pháp phù hợp nhất cho các vấn đề sức khỏe của bạn.

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA QUỐC TẾ VIỆT HEALTHCARE

✨ “Sức khoẻ tốt là chìa khoá cho cuộc sống chất lượng. Đặt lịch chăm sóc sức khoẻ ngay hôm nay!”

🏥 Địa chỉ: 10 – 16 – 18 Lý Thường Kiệt, P. Diên Hồng, TP. Hồ Chí Minh

📞 Hotline: 0776 757 879 – 0795 787 879

📩 Email: viethealthcareclinic@gmail.com

TIN TỨC MỚI

ĐĂNG KÝ KHÁM

    BÀI VIẾT LIÊN QUAN

    Phòng khám Đa khoa Quốc tế Việt Healthcare được điều hành bởi Công ty TNHH Phòng khám Đa khoa Quốc tế Việt Healthcare. Những thông tin y khoa trên trang web chỉ dùng để tham khảo, bạn nên liên hệ bác sĩ để được tư vấn trước khi có bất cứ hành động nào.

    THÔNG TIN

    CHÍNH SÁCH

    LIÊN HỆ

    CÔNG TY TNHH PHÒNG KHÁM ĐA KHOA QUỐC TẾ VIỆT HEALTHCARE

    Copyright © 2020 Viet Healthcare. Developed by AHIT Corporation.